Ιστορία και κοινωνία
Η Λέρος ανήκει στα Δωδεκάνησα, και βρίσκεται βορείως της Κω και της Καλύμνου, και νοτίως της Πάτμου και της Σάμου. Περίπου 25 χιλιόμετρα στα ανατολικά της φαίνεται η τουρκική ακτογραμμή. Ο πληθυσμός του νησιού είναι περίπου 7900 κάτοικοι και η έκτασή του 54 τετρ. χλμ. Έχει μήκος 15 χλμ.και πλάτος 1,5 χλμ. στο στενότερο σημείο του. Η πτήση εσωτερικού από την Αθήνα προς τη Λέρο διαρκεί μια ώρα και το ταχύπλοο φέρυ (hydrofoil) από την Κώ φθάνει σε μιάμιση ώρα.
Το νησί της Λέρου έχει μακραίωνη ιστορία. Στην αρχαιότητα ήταν κυρίως υπό την πολιτική επιρροή της Ιωνικής μητρόπολης της Μηλίτου. Στους ρωμαϊκούς χρόνους υπήρχε εκεί ένα ρωμαϊκό οχυρό λόγω της σημαντικής στρατηγικής θέσεως του νησιού. Το κάστρο του Παντελίου είναι το κυριότερο μεσαιωνικό μνημείο από τη Βυζαντινή περίοδο, που άφησε αξιόλογα δείγματα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής και οχυρωματικών έργων.
Στις αρχές του 14ου αιώνα οι Ιππότες του Αγίου Ιωάννη της Ρόδου καταλαμβάνουν τη Λέρο, που γίνεται μέρος της Επαρχίας της Κώ, μαζί μέ άλλα επτά νησιά. Εκείνη την περίοδο χρησιμοποιείται ως τόπος εξορίας. Στο πρώτο μισό του 16ου αιώνος οι Τούρκοι κατακτούν τη Λέρο, αλλά διατηρεί μια σχετική αυτονομία.
Η Λέρος συμμετείχε ενεργά στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 και έγινε, μαζί με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα, μέρος του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Αλλά το 1830 με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου τα Δωδεκάνησα πέρασαν στην Τουρκία και η Λέρος ξαναβρέθηκε υπό τουρκική κυριαρχία. Κατά τη διάρκεια του ιταλοτουρκικού πολέμου, στις αρχές της δεκαετίας του 1900, η Λέρος τέθηκε υπό ιταλική κυριαρχία. Κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου ο ναζιστικός στρατός κατέλαβε τη Λέρο από τα τέλη του 1943 έως το 1945, όταν ο βρετανικός στρατός ανέλαβε τον έλεγχο του νησιού. Τέλος, τον Μάρτιο του 1948, η Λέρος επανενώθηκε με την Ελλάδα.
Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής χούντας την περίοδο 1967–74, όπου πολιτικοί αντιφρονούντες όπως ο Μίκης Θεοδωράκης φυλακίστηκαν, η Λέρος έγινε ένας από τους κύριους τόπους εξορίας, έχοντας σχεδόν το 1/3 του συνόλου των πολιτικών κρατουμένων. Ίχνη αυτών των περιόδων είναι εύκολα ορατά στη Λέρο όπως το μεσαιωνικό κάστρο του 11ου αιώνα στην κορυφή του λόφου Πιτσίκι, η ιταλική αρχιτεκτονική στο Λακκί, οι εν καιρώ πολέμου εγκαταστάσεις Ιταλών και Γερμανών στους λόφους, το Πολεμικό Μουσείο στο Λακκί, το πολεμικό νεκροταφείο, και η Εκκλησία της Αγίας Κιούρας.
Η γενική εντύπωση του επισκέπτη είναι ότι πρόκειται για ένα αυθεντικό ελληνικό νησί με ισχυρή ταυτότητα προφυλαγμένη από τον μαζικό τουρισμό. Ένας παράγοντας που έχει ενισχύσει την ταυτότητα σε κοινωνικό επίπεδο είναι ο εκπαιδευτικός και πολιτιστικός σύλλογος της Λέρου, Άρτεμις. Περίπου 400–500 άτομα συμμετέχουν ενεργά στις παραδοσιακές χορευτικές και μουσικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες του συλλόγου Άρτεμις.
Ο δημόσιος τομέας εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πηγή εισοδήματος για σχεδόν το ήμισυ του εργατικού δυναμικού, δηλαδή τα νοσοκομεία, το στρατό, την αστυνομία και την υπηρεσία μετανάστευσης, τα σχολεία, και τις δημοτικές υπηρεσίες. Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν δημιουργηθεί τρία ναυπηγεία/μαρίνες που εξυπηρετούν κυρίως τουριστικά σκάφη, αλλά και δημόσια. Το καλοκαίρι υπάρχουν περίπου 80–100 καφετέριες και ταβέρνες στη Λέρο, οι περισσότερες από τις οποίες βρίσκονται στις περιοχές Αλίντα, Αγία Μαρίνα, Πλάτανος, Παντέλι, και Λακκί. Η γεωργία και η αλιεία εξακολουθούν να είναι σημαντικές για την παροχή νωπών ψαριών και θαλάσσιων τροφίμων στους πελάτες.
Θα βρείτε ντόπια ψάρια στις αγορές της Αγίας Μαρίνας και του Λακκίου. Υπάρχουν μικροί παραγωγοί τυριού φέτας, δύο οινοπαραγωγοί, ένα διυλιστήριο ελαιολάδου. Το Ιχθυοτροφείο Μαρκέλλου παράγει τσιπούρα για εξαγωγή και είναι το μεγαλύτερο ιχθυοτροφείο στην Ελλάδα. Υπάρχουν περίπου 20 κτηνοτρόφοι αιγοπροβάτων στη Λέρο και οι κατσίκες είναι ιδιαίτερα ορατές παντού στους λόφους.
Τέσσερις λόγοι για να επισκεφθείτε τη Λέρο
- Η Λέρος την άνοιξη. Το τοπίο γεμίζει λουλούδια και η γη είναι καταπράσινη.
- H θρησκευτική Λέρος κατά τη διάρκεια του Ορθόδοξου Πάσχα. Η θρησκευτική γιορτή συνεχίζεται για μία εβδομάδα και έχει ισχυρό αντίκτυπο σε ολόκληρη την κοινωνία. Τελετές οργανώνονται σε τουλάχιστον 7 διαφορετικές εκκλησίες. Αξίζει να επισκεφθείτε το νεκροταφείο της οδού Άνω Σπηλιάς προς Αγία Μαρίνα.
- Η δραστήρια Λέρος τον Σεπτέμβριο – Οκτώβριο. Πάρτε μέρος στην Ιστιοδρομία Γιώραν Σίλντ, ενοικιάστε ένα ποδήλατο ή κάντε εκδρομές μέ φέρρυ σε κοντινά νησιά. Η Λέρος είναι επίσης δημοφιλής για δύτες, όταν η θάλασσα είναι ακόμα ζεστή.
- Η στοχαστική Λέρος. Αν θέλετε να περάσετε μια ήρεμη περίοδο και να αφιερώσετε χρόνο για τον εαυτό σας, ενοικιάστε ένα σπίτι ή ένα στούντιο και επισκεφθείτε τη Λέρο στα τέλη φθινοπώρου ή στις αρχές της άνοιξης.
Πώς να πάτε στη Λέρο
Υπάρχουν καθημερινές πτήσεις από Αθήνα προς Λέρο κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου. Το μικρό αεροδρόμιο, που βρίσκεται στο Παρθενώνα, λειτουργεί μόνο μέ εγχώρια αεροσκάφη. Η απόσταση από το αεροδρόμιο μέχρι την Αγία Μαρίνα είναι περίπου 6 χιλιόμετρα. Το χειμώνα ο αριθμός των πτήσεων μειώνεται. Εναλλακτικά δρομολόγια για τη Λέρο από το εξωτερικό είναι οι πτήσεις προς Σάμο ή Κω και μετά πλοίο από εκεί για Λέρο. Μπορείτε επίσης να πάρετε το πλοίο από το λιμάνι του Πειραιά για Λέρο. Πληροφορίες για τα δρομολόγια των πλοίων θα βρείτε στο GTP Ferry Connections.
Αν χρειάζεστε βοήθεια για την οργανώση της διαμονής σας στη Λέρο ή για έναν επαγγελματία οδηγό, προτείνουμε να επικοινωνήσετε με τον Λόνε Όλσεν (Lone Olsen). Ο Λόνε μιλάει ελληνικά, αγγλικά, δανικά και σουηδικά. Το τηλέφωνό του είναι +306973288221 και το ηλ. ταχυδρομείο: .
Περισσότερα
- Δήμος Λέρου – Η ιστοσελίδα του Δήμου Λέρου διαθέτει πολλές πληροφορίες σε πέντε γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά, ιταλικά, ρωσσικά, κινέζικα).
- Lerosisland – Μιά προσωπική ιστοσελίδα μέ χρήσιμες πληροφορίες για επισκέπτες στα αγγλικά.
- Άρτεμις – Ο πολιτιστικός και εκπαιδευτικός σύλλογος της Λέρου, Άρτεμις, δραστηριοποιείται στο Facebook.
- Kalispera Greece – Οι Janne και Camilla Eklund διατηρούν μιά θαυμάσια ιστοσελίδα και τουριστικό οδηγό για την Ελλάδα και τα Ελληνικά νησιά από το 1997. Θα βρείτε χρήσιμα στοιχεία για τα Δωδεκάνησα και άλλα νησιά, στα αγγλικά. Η σελίδα τους για τη Λέρο, Kalispera Leros, είναι διαθέσιμη και στα σουηδικά.
